Międzynarodowe stosunki wojskowe

obowiązkowe

Brak

w sali

Siły zbrojne - podstawowe funkcje i zadania. Typy (modele), rodzaje, struktury sił zbrojnych. Kontrola państwa nad siłami zbrojnymi - cywilna kontrola, neutralność polityczna, stosunki cywilno-wojskowe. Wojskowe zamachy stanu, dyktatury wojskowe. Charakterystyki sił zbrojnych wybranych państw. Sojusze polityczno-militarne, koalicje. Wielonarodowe siły wojskowe. Siły zbrojne w konfliktach zbrojnych i wojnach. Siły zbrojne w operacjach pokojowych/innych niż wojenne. Zmiany zachodzące w sferze wojskowości.

1. Zajęcia wprowadzające. Przedmiot, zasadnicze konteksty przedmiotu.

a) Podstawowe pojęcia - polityka, strategia, doktryna. Strategia, sztuka operacyjna, taktyka, sztuka wojenna. Strategiczne aspekty stosunków międzynarodowych. Geopolityka, geostrategia, geografia wojenna.

b) Siły zbrojne w państwie. Definicja. Siły zbrojne a inne formacje uzbrojone/mundurowe. Siły zbrojne jako instrument polityki, element struktury państwa. Role, funkcje, misje, zadania sił zbrojnych. Siły zbrojne – specyficzna grupa społeczna, grupa interesu. Armia zawodowa i poborowa. Cywilna kontrola nad armią. Jedność wojska i władzy.

c) Podstawowe informacje o organizacji i strukturze sił zbrojnych.

2. Siły zbrojne w świecie współczesnym. Identyfikacja stanu.

a) Kierunki współczesnej ewolucji globalnego układu sił.

b) Liczebność sił zbrojnych, poziom wydatków wojskowych. Porównanie wskaźników lat: 1985, 1995, 2005, 2015 i najnowszych dostępnych.

c) Bazy wojskowe. Wojska dyslokowane poza własne terytorium.

US Army w Polsce – zakres i charakter zaangażowania.

3-5. Siły zbrojne i polityka bezpieczeństwa wybranych państw.

a) Czynniki determinujące charakter sił zbrojnych państwa

b) Siły zbrojne i polityka bezpieczeństwa Stanów Zjednoczonych - mocarstwa globalnego

c) Siły zbrojne i polityka bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej – państwa neoimperialnego

d) Siły zbrojne i polityka bezpieczeństwa Chin – państwa-challengera

e) Siły zbrojne i polityka bezpieczeństwa …

f) Siły zbrojne i polityka bezpieczeństwa …

g) Siły zbrojne i polityka bezpieczeństwa …

6. Polityka bezpieczeństwa Polski – potencjał, środowisko, cele strategiczne, główne wyzwania.

a) Siły zbrojne i polityka bezpieczeństwa Polski.

b) Analiza potencjału Sił Zbrojnych RP.

c) Diagnoza środowiska bezpieczeństwa Polski. Określenie najważniejszych zagrożeń.

d) Określenie celów strategicznych RP – deklarowanych (analiza dokumentów strategicznych) i faktycznych.

e) Główne wyzwania dla bezpieczeństwa Polski – wymiar wewnętrzny i zewnętrzny. Główne problemy strukturalne.

f) Wojna w Ukrainie a bezpieczeństwo Polski.

g) Dyskusja – analiza SWOT stanu bezpieczeństwa narodowego RP.

7-8. Bezpieczeństwo zbiorowe na obszarze transatlantyckim.

a) Podstawowe pojęcia – sojusz, system bezpieczeństwa zbiorowego, bezpieczeństwo kooperatywne.

b) NATO: geneza, uczestnictwo, specyfika organizacji; struktura organizacyjna ciał cywilnych i wojskowych; siły wielonarodowe; koncepcja strategiczna; aktywność operacyjna; współczesne problemy funkcjonowania NATO.

Donald Trump vs. NATO.

NATO wobec wojny w Ukrainie

c) WPBiO: rozwój i stan obecny. Aktywność operacyjna (główne kategorie, kierunki rozwoju) i próby integracji europejskiej w obszarze bezpieczeństwa i obrony.

Europejska armia - czy możliwa i czy potrzebna?

d) OBWE: regionalny system bezpieczeństwa zbiorowego. Zakres zainteresowań, aktywność i przyczyny obecnego kryzysu.

9. Siły zbrojne w kryzysach, konfliktach zbrojnych, wojnach.

a) Kryzys, konflikt zbrojny, wojna – podstawowe pojęcia i kategorie.

b) Większe konflikty zbrojne po zimnej wojnie (dane statystyczne).

c) Cechy charakterystyczne współczesnych konfliktów zbrojnych

- wpływ kryzysu klimatycznego na występowanie i charakter konfliktów zbrojnych (potencjalny i realny).

d) Konflikty zbrojne toczące się obecnie:

- wojna w Ukrainie

- wojna…

10. Misje, operacje pokojowe; operacje „stabilizacyjne”.

a) Operacje pokojowe - idea i klasyfikacja. Przegląd ilościowy.

b) Przykładowe kategorie: misje ONZ typu peacekeeping, misje NATO out of area, misje ekspedycyjne USA.

c) Udział Wojska Polskiego w misjach/operacjach pokojowych

11. Kontrola zbrojeń i rozbrojenie. Handel bronią

a) Broń masowego rażenia. Broń jądrowa, współczesne arsenały jądrowe.

b) Przegląd najważniejszych porozumień z zakresu rozbrojenia i kontroli zbrojeń  NPT (+ strefy bezatomowe), BWC, CWC, ENMOD, CCW, MBT, CCM, CFE, ATT.

c) Handel bronią – podstawowe mechanizmy i najważniejsze podmioty (państwa i spółki).

12-13. Współczesne problemy, zmiany w sferze wojskowości.

a) Problemy związane z bojowym użyciem dronów (UAV’s).

b) Militarne zastosowanie sztucznej inteligencji (AI) – istota, przykłady i główne problemy.

c) Wojna hybrydowa – koncepcja, środki i przykłady.

d) Wojna psychologiczna i dezinformacja – koncepcje, środki i przykłady.

e) Cyberprzestrzeń jako arena konfrontacji.

14. Kolokwium zaliczeniowe.

Literatura podstawowa

B. Balcerowicz, Siły Zbrojne w stanie pokoju, kryzysu, wojny, Warszawa 2010.

R. Kuźniar (et.al.), Bezpieczeństwo międzynarodowe, Warszawa 2020

„Rocznik Strategiczny” (wybrane edycje)

The Military Balance (wybrane edycje)

SIPRI Yearbook. Armaments, disarmaments and international security (wybrane edycje)

Literatura uzupełniająca

R. Kuźniar, Polityka i siła, Warszawa 2005

P. Żurawski vel Grajewski, Bezpieczeństwo międzynarodowe. Wymiar militarny, Warszawa 2012

M. Madej (red.), Wojny Zachodu, Warszawa 2017

R. Zięba (red.), Bezpieczeństwo międzynarodowe po zimnej wojnie, Warszawa 2008

R. Zięba, Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony UE, Warszawa 2007

B. Balcerowicz, Czym jest współcześnie wojna [w:] „Ethos” 3-4/2005

E. Haliżak, R. Kuźniar (red.), Stosunki Międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, Warszawa 2006, str. 142-179

R. Kupiecki, Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, Warszawa 2016

S. Koziej, Między piekłem a rajem: szare bezpieczeństwo na progu XXI wieku, Toruń 2006

P.D. Williams (red.), Studia bezpieczeństwa, Kraków 2012, str. 148-165; 287-453.

A. Heywood, Politologia, Warszawa 2008, str. 466-490.

B. Cichocki, Kryzys OBWE i polityka Rosji, [w:] „Bezpieczeństwo narodowe” III-IV/2007, t. 5-6

Ł. Kamieński, Technologia i wojna przyszłości. Wokół nuklearnej i informacyjnej rewolucji w sprawach wojskowych, Kraków 2009

M. Zachara, Broń i dyplomacja. Eksport uzbrojenia w polityce zagranicznej Stanów Zjednoczonych, Kraków 2010

P.D. Wezeman, Trends in international arms transfers, SIPRI 2019

Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2013

Strategia Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 2020.

R. Kuźniar (red.), Bezpieczeństwo Polski w świetle wojny na wschodzie, Warszawa 2022

S. Koziej, Pierwsza dekada funkcjonowania w strukturach bezpieczeństwa NATO i UE – strategiczne doświadczenia Polski [w:] "Bezpieczeństwo Międzynarodowe" 22/2012

T. Huxley, Why Asia's 'arms race' is not quite what it seems, www.weforum.org

I. Anthony, Niebezpieczeństwo nowego wyścigu zbrojeń [w:] "Polski Przegląd Dyplomatyczny" 3/2017

I. Popiuk-Rysińska, Ewolucja systemu zbiorowego bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych po zimnej wojnie, Warszawa 2013

A. Ciupiński, Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony Unii Europejskiej: geneza, rozwój, funkcjonowanie, Warszawa 2013

K. Wąsowski, Istota i uniwersalność rosyjskiego modelu wojny hybrydowej wykorzystanego na Ukrainie [w:] "Sprawy Międzynarodowe" 2/2015

T. Stępniewski, J. Hajduk, Wojna hybrydowa Rosji z Ukrainą: uwarunkowania i instrumenty [w:] "Studia Europejskie" 4/2015

J. Reginia-Zacharski, Ukraina 2014–2015: wojna (nie)hybrydowa [w:] "Zeszyty Naukowe AON" 3/2015

M. Lakomy, Wewnętrzne i zewnętrzne uwarunkowania wojny domowej w Syrii [w:] "Studia Polityczne" 31/2013

T. Homer-Dixon, Environment, Scarcity and Violence, Princeton 1999

B. Molo, Zmiany klimatu jako źródło konfliktów zbrojnych [w:] M. Ochwat (red.), Bezpieczeństwo i prawa człowieka. Analiza wybranych problemów globalnych, Poznań 2014

S. Kreps, Drony: wprowadzenie, technologie, zastosowania, Warszawa 2019

Autonomiczne drony wojskowe: już nie science fiction, www.nato.int

M. Banasik, Wojna hybrydowa i jej konsekwencje dla bezpieczeństwa euroatlantyckiego, Warszawa 2017

J. Darczewska, Diabeł tkwi w szczegółach. Wojna informacyjna w świetle doktryny wojennej Rosji, Warszawa 2015

G. Nowacki, Organizacja i prowadzenie działań psychologicznych w wybranych państwach, Toruń 2004

D. Wołkogonow, Wojna psychologiczna, Warszawa 1986

M. Olechowski, „Wojna psychologiczna” – próba zdefiniowania pojęcia [w:] „Wiedza obronna” 1-2/2018

P. Śledź, Dezinformacja w stosunkach międzynarodowych w warunkach czwartej rewolucji przemysłowej [w:] "Studia Socjologiczno-Polityczne" 1/2022

M. Lakomy, Cyberprzestrzeń jako nowy wymiar rywalizacjii współpracy państw, Katowice 2015

M. Madej, M. Terlikowski (red.), Bezpieczeństwo teleinformatyczne państwa, Warszawa 2009, str. 17-40; 75-122.

Opanowanie elementarnej wiedzy o siłach zbrojnych, ich miejsca, roli, funkcji w państwie i stosunkach międzynarodowych. Nabycie umiejętności analizy sytuacji międzynarodowej z uwzględnieniem jej aspektów militarnych. Nabycie umiejętności krytycznej oceny siły w stosunkach międzynarodowych.

(K_W01; K_W04; K_W08; K_U01; K_U02; K_U04; K_K01; K_K03)

Różne w zależności od grupy i prowadzącego (preferowany: test pisemny: pytania otwarte, wielokrotnego wyboru )

Brak