Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Polityka zagraniczna mocarstw

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2104-MON-PZMO-OG
Kod Erasmus / ISCED: 14.6 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0312) Politologia i wiedza o społeczeństwie Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Polityka zagraniczna mocarstw
Jednostka: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
Grupy: Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim
Przedmioty ogólnouniwersyteckie społeczne
Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

ogólnouniwersyteckie

Skrócony opis:

Mocarstwowe rangi państw w stosunkach międzynarodowych. Interesy potęg i ich układy sił. Hegemonizm Stanów Zjednoczonych Ameryki. Mocarstwowość sektorowa Rosji, Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Chin, Japonii. Indie jako „wschodzące mocarstwo”. Odpowiedzialność wielkich potęg za ład międzynarodowy.

Pełny opis:

Mocarstwa we współczesnych stosunkach międzynarodowych: Rozumienie mocarstwowości w stosunkach międzynarodowych. Klasyfikacje mocarstw. Mocarstwa hegemoniczne i imperialne. Odpowiedzialność mocarstw za utrzymanie pokojowego ładu międzynarodowego.

Polityka zagraniczna Stanów Zjednoczonych Ameryki: Uwarunkowania wewnętrzne i zewnętrzne; interesy i cele; instrumenty polityczne, gospodarcze i militarne; doktryny w polityce zagranicznej USA; ich ewolucja po II wojnie światowej. ogniwa procesu decyzyjnego w polityce zagranicznej USA (aparat państwowy, podstawy konstytucyjne, rola prezydenta i Kongresu, partie polityczne i grupy nacisku; think tanks; media i opinia publiczna; kierunki oddziaływań: Europa i stosunki transatlantyckie; Rosja, Chiny i Japonia, Bliski Wschód i konflikt izraelsko-palestyński. Europa Środkowa i Wschodnia. Polska w polityce zagranicznej USA. Wyzwania i problemy regionalne (Iran, Korea Północna, terroryzm międzynarodowy). Ocena roli międzynarodowej USA.

Polityka zagraniczna Rosji: Geopolityczne, gospodarcze, demograficzne i społeczne uwarunkowania interesów rosyjskich. Orientacje ideowo-programowe. Mechanizmy instytucjonalne. Rola prezydenta w kształtowaniu polityki zagranicznej. Doktryna i polityka bezpieczeństwa współczesnej Rosji. Czynnik wojskowy w polityce zagranicznej. Wektory oddziaływań międzynarodowych nowej Rosji: polityka Rosji wobec „bliskiej zagranicy”; polityka Rosji wobec NATO i państw zachodnich; pozycja USA w polityce rosyjskiej; azjatycka polityka Rosji: stare i nowe przesłanki współdziałania: z Chinami, Japonią, Indiami, Iranem, Irakiem, Izraelem, Turcją. Rosja a świat muzułmański; polityka Rosji wobec państw Europy Środkowej. Stosunki rosyjsko-polskie. Stosunki gospodarcze Rosji z zagranicą. Rosja w międzynarodowym podziale pracy.

Polityka zagraniczna Wielkiej Brytanii: Geopolityczne i geostrategiczne uwarunkowania brytyjskiej polityki zagranicznej. Mechanizmy instytucjonalne: struktury rządowe; instytucje opiniotwórcze i badawcze. Europejska polityka Wielkiej Brytanii: stanowisko wobec integracji europejskiej; stosunki Wielkiej Brytanii z Francją, Niemcami (stanowisko wobec zjednoczenia), ZSRR i Rosją; z Polską. Stosunki brytyjsko-amerykańskie - special relationship, ich ewolucja; koncepcja „mostu Blaira”. NATO w polityce bezpieczeństwa Wielkiej Brytanii. Stosunek Londynu do ESDI i ESDP. Pozaeuropejski krąg zainteresowań Wielkiej Brytanii: Commonwealth. Promocja kultury brytyjskiej jako wyraz mocarstwowości Wielkiej Brytanii. Wymiar etyczny w polityce zagranicznej – prawa człowieka. Wielka Brytania jako europejski filar w walce z terroryzmem międzynarodowym.

Polityka zagraniczna Francji: Uwarunkowania historyczne mocarstwowości Francji. Główne ośrodki decyzyjne. Miejsce Francji w świecie. Polityka europejska. Stosunki francusko-niemieckie, francusko-brytyjskie, francusko-amerykańskie. Polityka wobec państw Europy Środkowo-Wschodniej i Rosji. Polityka śródziemnomorska i bliskowschodnia. Polityka afrykańska. Frankofonia. Francja wobec problemów globalnych.

Polityka zagraniczna Niemiec: Historyczne i geopolityczne korzenie polityki zagranicznej Niemiec. Uwarunkowania zjednoczenia Niemiec. Determinanty polityki zagranicznej RFN po zjednoczeniu. Założenia programowe i cele. Polityka europejska zjednoczonych Niemiec. Stosunki RFN-Francja siłą napędową integracji europejskiej. Stanowisko zjednoczonych Niemiec wobec integracji państw Europy. Bezpieczeństwo europejskie w polityce zagranicznej RFN po zjednoczeniu: RFN wobec Wspólnej Polityki Obronnej. Stosunek do NATO. Polityka transatlantycka RFN. Ciągłość i zmiany w stosunkach RFN – USA: od partnerstwa strategicznego do „krytycznej przyjaźni”. Polityka RFN wobec Rosji. Polityka zjednoczonych Niemiec wobec państw Europy Środkowej i Wschodniej. Stosunki niemiecko-polskie.

Polityka zagraniczna Chin: Wpływ czynników historycznych na kształtowanie polityki zagranicznej Chin. Rola sinocentryzmu i konfucjanizmu. Ewolucja postrzegania roli i miejsca Chin na arenie międzynarodowej. Organizacja chińskiej służby zagranicznej. Mechanizmy podejmowania decyzji. Charakterystyka polityki i stosunków z głównymi siłami politycznymi świata – Rosja, USA, Japonia, Europa Zachodnia. Zmieniające się priorytety działań na arenie międzynarodowej. Znaczenie regionu Azji i Pacyfiku. Polityka wobec państw rozwijających się. Obecność i główne kierunki aktywności na Bliskim Wschodzie, w Afryce, Ameryce Łacińskiej. Zmieniająca się rola Europy Środkowo-Wschodniej. Stosunki polsko-chińskie. Stosunek Chin do wybranych problemów międzynarodowych. Ocena międzynarodowej roli Chin na przełomie XX i XXI w.

Polityka zagraniczna Japonii: Konstytucja i system polityczny jako instytucjonalne uwarunkowanie polityki zagranicznej Japonii. Doktryna Yoshidy jako ideowa podstawa japońskiej polityki zagranicznej i jej ewolucja w okresie powojennym. Japońska koncepcja bezpieczeństwa narodowego i jej wymiary. Percepcja zagrożeń. Znaczenie czynników ekonomicznych w realizacji polityki zagranicznej: rola handlu, inwestycji i pomocy rozwojowej. Czynnik wojskowy w polityce zagranicznej Japonii. Region Azji i Pacyfiku - najważniejszy obszar aktywności międzynarodowej Japonii po II wojnie światowej. Sojusz ze Stanami Zjednoczonymi - ewolucja i znaczenie dla stosunków wewnątrzregionalnych. Stosunki ekonomiczne ze Stanami Zjednoczonymi i ich znaczenie dla regionu i gospodarki światowej. Stosunki z ChRL, państwami koreańskimi, Rosją, UE, Polską. Ocena międzynarodowej roli Japonii.

Polityka zagraniczna Indii: Tożsamość Indii i indyjska wizja rzeczywistości międzynarodowej. Dziedzictwo indyjskiego ruchu narodowego. Znaczenie polityki niezaangażowania. Uwarunkowania wewnętrzne, regionalne i międzynarodowe indyjskiej polityki zagranicznej. Przemiany polityczne i gospodarcze. Znaczenie nacjonalizmu hinduskiego i komunalizmu dla kształtowaniu indyjskiej wizji świata. Rola Indii w regionie Azji i Pacyfiku. Polityka Indii wobec integracji regionalnej; doktryna Gujrala oraz tzw. polityka Look East Policy. Nowa polityka Indii wobec Bliskiego i Dalekiego Wschodu (relacje z Izraelem, Iranem oraz Japonią). Inicjatywy dyplomacji indyjskiej w regionie Oceanu Indyjskiego. Znaczenie Azji Środkowej w polityce zagranicznej Indii. Stosunki z Rosją. Ewolucja stosunków indyjsko-chińskich: partnerstwo i rywalizacja. Polityka zagraniczna Indii wobec Pakistanu. Stosunki z USA. Indyjska polityka nuklearna i bezpieczeństwa. Indie jako lider Południa. Stosunki polsko-indyjskie.

Literatura:

• Teresa Łoś-Nowak (red.), Polityka zagraniczna. Aktorzy, potencjały, strategie, Wydawnictwo POLTEXT, Warszawa 2011;

• Stanisław Bieleń, Polityka w stosunkach międzynarodowych, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2010;

• Janusz Wiśniewski, Katarzyna Żodź-Kuźnia, Mocarstwa współczesnego świata. Problem przywództwa światowego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2008, s. 11-40;

• Paul Kennedy, Mocarstwa świata. Narodziny, rozkwit, upadek. Przemiany gospodarcze i konflikty zbrojne w latach 1500-2000, Książka i Wiedza, Warszawa 1994;

• Jeffrey W. Legro, Rethinking the World. Great Power Strategies and International Order, Cornell University Press, Ithaca 2005;

• Zbigniew Brzeziński, Strategiczna wizja. Ameryka a kryzys globalnej potęgi, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2013;

• Jadwiga Kiwerska, Problem amerykańskiego przywództwa w świecie, w: Sebastian Wojciechowski, Maria Tomczak (red.), Mocarstwowość na przełomie XX i XXI wieku. Teorie – analizy – prognozy, Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu, Poznań 2010, s. 101-128;

• Tomasz Płudowski (red.), Ameryka: społeczeństwo, kultura, polityka. T. 1: Społeczeństwo, t. 2: Kultura, t. 3: Polityka i stosunki międzynarodowe, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008;

• Michał Kowalczyk, Lśniące miasto na wzgórzu. Ideowe podstawy amerykańskiego unilateralizmu w okresie rządów George’a Busha, Wydawnictwo von boroviecky, Warszawa 2008;

• Longin Pastusiak, Droga Stanów Zjednoczonych do mocarstwowości. Studia amerykanistyczne, Wyższa Szkoła Studiów Międzynarodowych w Łodzi, Łódź 2007;

• R.J. Lieber, Eagle Rules. Foreign Policy and American Primacy in the Twenty-First Century, Prentice Hall, New Jersey 2002;

• H. Kissinger, Does America Need a Foreign Policy? Toward a Diplomacy for the 21. Century, Simon & Schuster, New York 2002;

• R.D. Schulzinger, U.S. Diplomacy since 1900, Oxford University Press, Oxford 2002;

• Stanisław Bieleń (red.), Rosja w procesach globalizacji, ASPRA-JR, Warszawa 2013;

• Stanisław Bieleń, Andrzej Skrzypek (red.), Geopolityka w stosunkach polsko-rosyjskich, ASPRA-JR, Warszawa 2012;

• Stanisław Bieleń (red.), Wizerunki międzynarodowe Rosji, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2011;

• Józef Tymanowski (red.), Federacja Rosyjska w procesie demokratyzacji, WDiNP-ASPRA-JR, Warszawa 2011;

• Stanisław Bieleń, Andrzej Skrzypek (red.), Rosja – refleksje o transformacji, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2010;

• Stanisław Bieleń, Maciej Raś (red.), Polityka zagraniczna Rosji, Centrum Doradztwa i Informacji DIFIN, Warszawa 2008;

• Alicja Stępień-Kuczyńska, Stanisław Bieleń (red.), Rosja w okresie prezydentury Władimira Putina, Wydawnictwo Adam Marszałek, Łódź-Warszawa-Toruń 2008;

• Stanisław Bieleń, Tożsamość międzynarodowa Federacji Rosyjskiej, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2006;

• Adriana Dudek, Renata Mazur (red.), Rosja między imperium a mocarstwem nowoczesnym, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010;

• Lubomir Zyblikiewicz, Marek Czajkowski, Piotr Bajor (red.), Polityka zagraniczna Federacji Rosyjskiej. Wybrane aspekty stosunków z Polską, Ukrainą i Białorusią, Wydawnictwo UJ, Kraków 2010;

• Franciszek Gołembski, Polityka zagraniczna Wielkiej Brytanii, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2001;

• Arkadiusz M. Kowalski, Polityka zagraniczna Wielkiej Brytanii za rządów Margaret Thatcher, „Stosunki Międzynarodowe-International Relations” 2003, nr 1-2;

• H. Zins, Polityka zagraniczna Wielkiej Brytanii, Lublin 2001;

• R. Keith, Zmierzch wielkiego mocarstwa. Wielka Brytania w latach 1870-1992, Wrocław 2000;

• F. Gołembski, Wielka Brytania wobec rozszerzenia Unii Europejskiej, „Sprawy Międzynarodowe” 1998, nr 2;

• F. Gołembski, Brytyjskie koncepcje bezpieczeństwa europejskiego, Ministerstwo Obrony Narodowej, Toruń – Warszawa 1996;

• Miron Lakomy, Główne cele i kierunki polityki zagranicznej Francji w okresie pozimnowojennym, Uniwersytet Śląski, Katowice 2012;

• Andrzej Szeptycki, Francja czy Europa. Dziedzictwo de Gaulle’a w polityce zagranicznej V Republiki, Warszawa 2005;

• Andrzej Szeptycki, „Pewna wizja świata” – francuska koncepcja ładu wielobiegunowego, w: R. Kuźniar (red.), Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku, Warszawa 2005, s. 248-274;

• F. Bozo, La politique étrangère de la France depuis 1945, Paris 1997 ;

• Jadwiga Kiwerska, Bogdan Koszel, Maria Tomczak, Stanisław Żerko, Polityka zagraniczna zjednoczonych Niemiec, Instytut Zachodni, Poznań 2011;

• Jacques-Pierre Gougeon, Niemcy w XXI wieku, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2011;

• Stanisław Sulowski, Uwarunkowania i główne kierunki polityki zagranicznej RFN, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2002;

• Erhard Cziomer, Polityka zagraniczna Niemiec. Kontynuacja i zmiana po zjednoczeniu ze szczególnym uwzględnieniem polityki europejskiej i transatlantyckiej, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2005;

• Erhard Cziomer, Historia Niemiec współczesnych 1945-2005, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2006;

• Erhard Cziomer, Polityka Republiki Federalnej Niemiec wobec Wspólnoty Niepodległych Państw u progu XXI wieku ze szczególnym uwzględnieniem miejsca i roli Rosji, „Państwo i Społeczeństwo” 2001, nr 1;

• Stanisław Bieleń, Witold Góralski (red.), Nowa tożsamość Niemiec i Rosji w stosunkach międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 1999;

• Piotr Buras, Dokąd prowadzi „niemiecka droga”? O polityce zagranicznej Niemiec 2001-2004, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2004;

• Klaus Bachmann, Piotr Buras (red.), Niemcy jako państwo cywilne. Studia nad niemiecką polityką zagraniczną, Oficyna Wydawnicza ATUT, Wrocław 2006;

• Lucjan Meissner, Marian Wilk (red.), Niemcy – XXI wiek. Geopolityka, gospodarka, kultura, Wyższa Szkoła Studiów Międzynarodowych w Łodzi, Łódź 2007;

• Waldemar J. Dziak, Krzysztof Gawlikowski, Małgorzata Ławacz (red.), Chiny w XXI wieku: perspektywy rozwoju, ISP PAN, Warszawa 2012;

• Małgorzata Pietrasiak, Dominik Mierzejewski (red.), Chiny w stosunkach międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe Ibidem, Łódź 2012;

• Piotr Ostaszewski (red.), Chińska Republika Ludowa we współczesnych stosunkach międzynarodowych, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2011;

• Joanna Marszałek-Kawa (red.), Chińska polityka zagraniczna i jej uwarunkowania, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008;

• Joanna Marszałek-Kawa (red.), W kierunku azjatyckiego przywództwa, Adam Marszałek, Toruń 2012;

• Małgorzata Pietrasiak, Dominik Mierzejewski (red.), Chiny w stosunkach międzynarodowych, Ibidem, Łódź 2012;

• Kamil Zajączkowski, Relacje między ChRL a Unią Europejską w dobie globalizacji, w: Justyna Nakonieczna, Jakub Zajączkowski (red.), Azja Wschodnia i Azja Południowa w stosunkach międzynarodowych. Bezpieczeństwo-Gospodarka-Cywilizacja, Wydawnictwa UW, Warszawa 2011, s. 525-539;

• Kazimierz Kłosiński (red.), Chiny – Indie. Ekonomiczne skutki rozwoju, Wydawnictwo KUL, Lublin 2008;

• Joanna Marszałek-Kawa(red.), „Powrót smoka”: marsz ku pozycji globalnego mocarstwa, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008;

• Krzysztof Gawlikowski, Małgorzata Ławacz (red.), Japonia na początku XXI wieku. Polityka, gospodarka, społeczeństwo i stosunki z Polską, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008;

• Elżbieta Potocka, Małgorzata Pietrasiak (red.), Współczesna Japonia: mocarstwo na rozdrożu, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2004;

• Joanna Marszałek-Kawa (red.), Meandry japońskiej polityki, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2008;

• Ewa Pałasz-Rutkowska, Japonia, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2004;

• Alex Kerr, Psy i demony: ciemne strony Japonii, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków 2008;

• Magdalena Krupińska, Japońska polityka bezpieczeństwa a konflikty amerykańsko-irackie (1990-2003), PISM, Warszawa 2004;

• E. Potocka, Japonia w poszukiwaniu nowej pozycji w społeczności międzynarodowej, w: K. Gawlikowski, M. Ławacz (red.), Azja Wschodnia na przełomie XX i XXI wieku. Stosunki międzynarodowe i gospodarcze. Studia i szkice, Wydawnictwo TRIO, Warszawa 2004, s. 90-110;

• Ruth Benedict, Chryzantema i miecz. Wzory kultury japońskiej, PIW, Warszawa 1999, 2003;

• Jakub Zajączkowski, Indie w stosunkach międzynarodowych, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2008;

• Jakub Zajączkowski, Indie u progu XXI w. – wschodzące mocarstwo, „Rocznik Strategiczny 2005/2006”, Warszawa 2006, s. 338-363;

• Jakub Zajączkowski, Indyjska wizja porządku międzynarodowego, w: R. Kuźniar (red.), Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku. Wizje - koncepcje – paradygmaty, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005, s. 313-334;

• Dietmar Rothermund, Indie – nowa azjatycka potęga, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2010;

• Kazimierz Kłosiński (red.), Chiny – Indie. Ekonomiczne skutki rozwoju, Wydawnictwo KUL, Lublin 2008;

• Katarzyna Hołdak, Indie – nowe mocarstwo?, „Bezpieczeństwo Narodowe” 2006, nr 2, s. 138-167.

Efekty uczenia się:

Podstawowym celem poznawczym jest zrozumienie struktury systemu międzynarodowego, znajomość reguł jego hierarchizacji oraz funkcjonowania (w sensie aksjologicznym, normatywnym i instytucjonalnym). .Studenci poznają czynniki motywacyjne wielkich mocarstw, odpowiedzialnych za ład i bezpieczeństwo międzynarodowe. Uczą się diagnozy ich interesów, które są głównymi czynnikami motywacyjnymi mocarstwowych polityk zagranicznych. Potrafią wskazywać na uwarunkowania (wyznaczniki) polityk mocarstwowych oraz oceniać funkcjonalność każdego z mocarstw w systemie stosunków międzynarodowych.

Metody i kryteria oceniania:

Prowadzący ocenia umiejętności analityczne i narracyjne poszczególnych słuchaczy. Przedmiot podzielony jest na formę wykładu i aktywny udział jego uczestników. Każdy temat jest opracowany przez zespół studentów, którzy przygotowują samodzielne i oryginalne prezentacje z komentarzem. Podczas prezentacji studenci muszą wykazać się dojrzałością konceptualizacyjną oraz umiejętnościami wyjaśniającymi.. Prezentacja stanowi dla każdego ze słuchaczy sprawdzian wiedzy z wybranego zakresu przedmiotowego. Jest ona ponadto przedmiotem oceny grupowej, poprzez dyskusję z udziałem wszystkich słuchaczy.Uzupełnieniem ocen są eseje przygotowywane według wskazówek metodycznych prowadzącego.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
Krakowskie Przedmieście 26/28
00-927 Warszawa
tel: +48 22 55 20 000 https://uw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0 (2024-03-22)